Ngay sau khi một phòng khám thuộc dự án thông báo trên hệ thống về phát hiện liên tiếp ba ca bệnh sốt rét trong cùng một xã thuộc tỉnh Gia Lai, nhóm cán bộ dự án của Hội Y tế công cộng Việt Nam (YTCCVN) đã tổ chức chuyến giám sát thực địa để hỗ trợ các thành phần tham gia dự án đẩy mạnh hoạt động phát hiện ca bệnh kịp thời ở xã Ia Rsai, huyện Krông Pa, tỉnh Gia Lai.

Ngày 29/6, ngay khi đặt chân tới xã Ia Rsươm, huyện Krông Pa, các cán bộ Hội YTCCVN tới gặp mặt, hỗ trợ và chi trả phụ cấp cho phòng khám Quyết Hương vì đã sớm phát hiện và báo cáo về 03 ca bệnh sốt rét tại địa phương

Nhận thấy khả năng ổ bệnh có nguy cơ lan rộng, từ ngày 30/6 đến ngày 05/7, đoàn công tác trong đó có ông Nguyễn Đăng Tuấn – Điều phối viên dự án đã thực hiện hoạt động giám sát khám sức khỏe tập trung tại 04 buôn có phát hiện ca bệnh đó là Chư Jú, Sai, Ia Kia của xã Ia Rsai và buôn Nông Siu của xã Ia Rmok. Qua đó, có tổng 400 người dân được làm test sàng lọc và may mắn là không xuất hiện ca dương tính với sốt rét nào.

Toàn cảnh test cộng đồng

Bên cạnh đó, ngày 03/7, ông Lê Minh Đạt – Cán bộ M&E của dự án đã tham gia vào đoàn điều tra ổ bệnh bắt nguồn từ ca bệnh Rơ Ô Khơi do Phòng khám Quyết Hương phát hiện. Tham gia cùng đoàn là đại diện của một số tổ chức đối tác như CDC tỉnh, Trung tâm Y tế Huyện, Trạm Y tế xã, HPA và SCDI. Khu vực điều tra là Thác Trắng và Thác Trăn, hai địa điểm này đều có địa hình đồi núi, đường mòn lối mở cách khá xa so với đường bê tông, ước tính trung bình khoảng 30km. Đây là hai khu vực có nhiều ca bệnh sốt rét bởi người dân thường xuyên đi rừng, làm rẫy, khai thác gỗ hay chích cá điện. Tại khu vực nhà rẫy, các lán, nhà sàn được phân bổ rải rác, do đó công tác điều tra ổ bệnh gặp rất nhiều trở ngại và khó khăn.

Hình ảnh đoàn điều tra ổ bệnh (ông Lê Minh Đạt - Cán bộ M&E dự án vị trí thứ 3 từ phía bên trái qua)

Nhìn lại quá trình tiếp cận khu vực điều tra của đoàn công tác =>>> Video

Qua công tác điều tra, kết quả cho thấy còn rất nhiều khó khăn về địa hình, công tác tiếp nhận thông tin từ bệnh nhân và thời gian điều tra có hạn đã ảnh hưởng đến việc điều tra và xử lý ổ bệnh. Tuy nhiên, đoàn công tác vẫn tiếp cận được khu vực nhà rẫy của bệnh nhân Rơ Ô Khơi. Quá trình thăm hỏi cho thấy nhà rẫy của gia đình bệnh nhân khá thoáng, có mắc màn khi ngủ và hay tắm suối. Được biết con suối này nằm gần rẫy, nhỏ và là nguồn nước chính của cư dân nơi đây. Nhận định sơ bộ của đoàn điều tra là bệnh nhân đã bị muỗi đốt trong khi đi tắm suối và phát hiện có rất nhiều vũng nước đọng có loăng quăng, bọ gậy ven bờ suối.

Hình ảnh nương rẫy của cư dân và loăng quăng, bọ gậy trong các vũng nước đọng quanh bờ suối

Ngoài ra, các cán bộ đồng thời thực hiện công tác thu thập muỗi vào ban đêm và bắt được 10 ống nghiệm chứa muỗi Anophen, với mỗi ống nhiệm có 04 con muỗi. Do đó, xác định được nơi đây tập trung rất nhiều nguy cơ lây nhiễm sốt rét. Các chuyên gia về sốt rét đã dự báo đây là một trong các ổ dịch cố định tại địa phương và có chu kỳ lặp lại 3-4 năm một lần. Chỉ riêng tại khu vực rẫy này đã có tới 03 ổ bệnh. Dù có kế hoạch phun thuốc muỗi phòng tránh song do ổ muỗi nằm ngoài khu vực tự nhiên nên làm giảm hiệu quả của phương thức này.

Hình ảnh muỗi Anophen sau khi hút máu động vật được đoàn công tác phát hiện

Nhìn chung, qua chuyến công tác với lịch trình dày đặc, đoàn công tác đã làm tốt vai trò giám sát, hỗ trợ kịp thời và thu thập được nhiều tư liệu cho quá trình nghiên cứu sốt rét tại địa phương. Thực hiện đúng mục tiêu nâng cao vai trò của y tế tư nhân trong phòng, chống, và loại trừ sốt rét, đồng thời bảo đảm sức khỏe bền vững cho cộng đồng.