Vào ngày 26 tháng 11 năm 2021, WHO đã chỉ định biến thể B.1.1.529 là một biến thể đáng lo ngại (VOC), trên cơ sở tư vấn từ Nhóm cố vấn kỹ thuật của WHO về sự tiến hóa của vi rút. Biến thể được đặt tên là Omicron. Biến thể Omicron là một biến thể rất khác biệt với số lượng đột biến cao, bao gồm 26-32 trong protein đột biến, một số đột biến liên quan và có thể liên quan đến khả năng trốn, né miễn dịch và khả năng truyền nhiễm cao hơn. Tuy nhiên, vẫn còn đó những bất ổn đáng kể. Tính đến ngày 9 tháng 12 năm 2021, các trường hợp nhiễm bệnh ở người với biến thể này đã được xác định ở 63 quốc gia trên tất cả sáu khu vực của WHO. Những hiểu biết hiện tại về biến thể Omicron dựa trên các dữ liệu gần đây có thể sẽ tiếp tục được cập nhật khi ngày càng có nhiều dữ liệu hơn.
Mối đe dọa tổng thể do Omicron đặt ra chủ yếu phụ thuộc vào ba câu hỏi chính, bao gồm: (1) khả năng lây truyền của biến thể mới như thế nào; (2) vắc xin và khả năng phòng tránh lây nhiễm hoạt động tốt như thế nào đối với nhiễm trùng, lây truyền, bệnh lâm sàng và tử vong; và (3) mức độ độc hại của biến thể này so với các biến thể khác. Lời khuyên về Y tế công cộng sẽ dựa trên những thông tin hiện có và sẽ được cập nhật, điều chỉnh khi có thêm bằng chứng về 3 câu hỏi trên.
Dựa trên những bằng chứng rất hạn chế mà chúng ta có, Omicron dường như có lợi thế hơn so với Delta về mặt tăng trưởng. Nó lây lan nhanh hơn so với biến thể Delta ở Nam Phi, nơi có tỉ lệ lây truyền Delta thấp, nhưng cũng có vẻ lây lan nhanh hơn biến thể Delta ở các quốc gia khác có tỷ lệ mắc biến thể Delta cao, chẳng hạn như ở Vương quốc Anh. Việc tốc độ tăng trưởng nhanh chóng của Omicron ở các quốc gia có mức độ miễn dịch dân số cao có liên quan đến khả năng né tránh miễn dịch, khả năng lây truyền cao hoặc sự kết hợp của cả hai hay không vẫn chưa chắc chắn. Tuy nhiên, với những dữ liệu hiện có sẵn, có khả năng Omicron sẽ vượt xa biến thể Delta, ở những nơi xảy ra sự lây lan cộng đồng. Có rất ít dữ liệu về mức độ nghiêm trọng của Omicron. Trong khi các phát hiện sơ bộ từ Nam Phi cho thấy nó có thể ít nghiêm trọng hơn Delta và tất cả các trường hợp được báo cáo ở EU / EEA cho đến nay đều nhẹ hoặc không có triệu chứng, vẫn chưa rõ Omicron có thể ít độc lực hơn ở mức độ nào. Cần có thêm dữ liệu để hiểu rõ mức độ nghiêm trọng.
Cho đến nay chúng ta mới có rất ít dữ liệu có sẵn và không có các bằng chứng được xác thực về hiệu lực hoặc hiệu quả của vắc-xin đối với Omicron. Bằng chứng sơ bộ, và hồ sơ kháng nguyên bị thay đổi đáng kể về gai protein của Omicron, cho thấy sự suy giảm hiệu quả của vắc-xin chống lại sự lây truyền liên quan đến Omicron. Có một số bằng chứng sơ bộ cho thấy tỷ lệ tái nhiễm đã tăng lên ở Nam Phi, có thể liên quan đến việc trốn tránh miễn dịch dịch thể (qua trung gian kháng thể). Ngoài ra, bằng chứng sơ bộ từ một số nghiên cứu với kích thước mẫu hạn chế đã chỉ ra rằng huyết thanh thu được từ các cá thể đã được tiêm chủng và đã bị nhiễm bệnh trước đó có hoạt tính trung hòa thấp hơn (kích thước của khoảng giảm đáng kể) so với bất kỳ biến thể đáng lo ngại lưu hành nào khác của SARS-CoV-2 và chủng tổ tiên.
Độ chính xác trong chẩn đoán xét nghiệm PCR và xét nghiệm chẩn đoán nhanh dựa trên kháng nguyên (Ag-RDT) được sử dụng thường xuyên dường như không bị ảnh hưởng bởi biến thể Omicron. Hầu hết các trình tự gen của biến thể Omicron được báo cáo đều có sự xóa bỏ gen S, khiến một số xét nghiệm PCR nhắm mục tiêu gen S cho kết quả âm tính. Mặc dù một số trình tự gen được chia sẻ công khai đều thiếu thông tin về sự xoá bỏ đoạn gen này, đây vẫn là một số ít các trình tự gen hiện có sẵn và do đó, lỗi đích gen S (SGTF) có thể được sử dụng như một dấu hiệu nhận biết biến thể Omicron, cho mục đích giám sát. Tuy nhiên, cần xác nhận bằng các trình tự gen, vì sự xóa gen này cũng có thể được tìm thấy trong các VOC khác (ví dụ: Alpha và các tập con của Gamma và Delta.
Các can thiệp trị liệu để quản lý bệnh nhân bị COVID-19 nặng hoặc nguy kịch liên quan đến biến thể Omicron nhắm vào các đáp ứng của vật chủ (chẳng hạn như corticosteroid, và thuốc ức chế thụ thể interleukin 6 và dự phòng bằng thuốc chống đông) được kỳ vọng sẽ duy trì hiệu quả. Tuy nhiên, các kháng thể đơn dòng sẽ cần phải được kiểm tra riêng lẻ, về khả năng liên kết kháng nguyên và trung hòa vi rút của chúng và các nghiên cứu này nên được ưu tiên.
Nguồn: WHO