Ngày Thế giới Phòng chống Sốt rét 25/4 hàng năm được ấn định là ngày để ghi nhận nỗ lực toàn cầu nhằm kiểm soát bệnh sốt rét một cách hiệu quả. Mục đích của sự kiện này là cho các quốc gia đang ở trong vùng bị ảnh hưởng có cơ hội học hỏi lẫn nhau và hỗ trợ các quốc gia để cùng nỗ lực chống lại căn bệnh này. Không chỉ vậy, đây còn là cơ hội để các nhà tài trợ mới liên kết với các đối tác toàn cầu chống lại sốt rét và cùng với các viện nghiên cứu có những công trình nghiên cứu khoa học ích cho cộng đồng.1
Trong bài viết hôm nay, hãy cùng Hội Y tế Công cộng Việt Nam tìm hiểu đôi nét về ngày kỷ niệm đặc biệt này cũng như những thành tựu quan trọng mà Việt Nam đã đạt được trong công cuộc phòng chống sốt rét nhé!
1. LỊCH SỬ NGÀY THẾ GIỚI PHÒNG CHỐNG SỐT RÉT2
Ngày Sốt rét Châu Phi lần đầu tiên được các quốc gia châu Phi tổ chức vào ngày 25 tháng 4 năm 2001 nhằm thu hút sự chú ý toàn cầu đến tác động của dịch sốt rét đối với lục địa này và huy động ngân sách cho các nỗ lực kiểm soát trong phạm vi châu Phi, nâng cao nhận thức về phòng ngừa và điều trị sốt rét.
Sáu năm sau, vào tháng 5/2007, tại kỳ họp thứ 60, Đại hội đồng Y tế Thế giới đã thông qua ý tưởng đổi tên Ngày Sốt rét châu Phi thành Ngày Thế giới Phòng chống Sốt rét (World Malaria Day) nhằm ghi nhận tác động toàn cầu của căn bệnh này.
Kể từ 2008, Ngày Thế giới Phòng chống Sốt rét đã chính thức được tổ chức trên toàn cầu, với các chủ đề lần lượt thay đổi qua mỗi năm nhằm nhấn mạnh sự chú ý đến các khía cạnh khác nhau của cuộc chiến chống lại bệnh sốt rét.
2. CHỦ ĐỀ NGÀY THẾ GIỚI PHÒNG CHỐNG SỐT RÉT NĂM 20253
Dịp kỷ niệm năm nay, WHO chọn chủ đề cho Ngày Thế giới Phòng chống Sốt rét 25/4 là: “Chấm dứt sốt rét bắt đầu từ chúng ta: Tái đầu tư, Tái tạo tầm nhìn, Thắp lại hy vọng”. Chiến dịch với chủ đề này nhằm truyền tải thông điệp mong muốn tiếp thêm động lực cho các nỗ lực ở mọi cấp độ, từ chính sách toàn cầu đến hành động của cộng đồng, để đẩy nhanh tiến độ loại trừ sốt rét.
Cộng đồng toàn cầu đã tái cam kết phòng chống sốt rét vào cuối những năm 1990 với kết quả ước tính đã ngăn ngừa được 2,2 tỷ ca mắc và 12,7 triệu ca tử vong trong hơn hai thập kỷ.
3. KẾT QUẢ CỦA VIỆT NAM TRONG CÔNG CUỘC PHÒNG CHỐNG SỐT RÉT CHO ĐẾN HIỆN TẠI
Để giảm tỷ lệ mắc và tử vong do sốt rét, Việt Nam đã tích cực thực hiện nhiều chiến lược đa dạng trong thời gian dài.4
Trong 30 năm qua, Việt Nam đã giảm số ca mắc từ hơn một triệu ca mắc mỗi năm, 4.646 trường hợp tử vong do sốt rét vào năm 19915 xuống còn vài trăm ca mắc, nhờ sự lãnh đạo quyết liệt và các chương trình phòng chống hiệu quả. Hiện nay, Việt Nam đang tập trung vào chiến lược loại trừ sốt rét với mục tiêu đến năm 2030 loại trừ hoàn toàn sốt rét.6
Trong số các nỗ lực, nổi bật có Dự án Sáng kiến Khu vực Ngăn chặn và Loại trừ Sốt rét kháng thuốc Artemisinin giai đoạn 2024-2026. Mục tiêu chung của dự án là giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong do sốt rét để đạt mục tiêu loại trừ sốt rét trên toàn quốc vào năm 2030 góp phần đạt mục tiêu Phát triển Bền vững tại Việt Nam. Với chỉ tiêu cụ thể đến năm 2026 bao gồm:
- Duy trì tỷ lệ mắc ký sinh trùng sốt rét ≤ 0,015/1.000 dân.
- Tỷ lệ tử vong do sốt rét hàng năm dưới ≤ 0,002/100.000 dân.
- Không để dịch sốt rét xảy ra.
Trong năm 2024, cả nước chỉ ghi nhận 353 trường hợp mắc sốt rét, không có ca tử vong. Thành công này là nhờ vào sự phối hợp rất tốt của các địa phương để thực hiện hoạt động, có sự liên hệ thường xuyên từ địa phương lên trung ương, báo cáo cập nhật hàng tuần, giúp cho việc kiểm soát tiến độ được tốt, kịp thời đôn đốc để thực hiện tối đa các hoạt động.
Tổng hợp và biên soạn: Lê Yến Nhi (email: lyn@vpha.org.vn)
_______________________________________________________________________________________________
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP.HCM. (2024). Hưởng ứng ngày thế giới phòng chống sốt rét 25/4: Hãy nói không với bệnh sốt rét. Truy cập 15/4/2025. https://vncdc.gov.vn/huong-ung-ngay-the-gioi-phong-chong-sot-ret-254-hay-noi-khong-voi-benh-sot-ret-nd14932.html
2. Asthma Bhawan. (2024). World Malaria Day 2024. Truy cập 15/4/2025. https://asthmabhawan.com/world-malaria-day-2024/
3. WHO. (2025). World Malaria Day 2025. Truy cập 15/4/2025. https://www.who.int/campaigns/world-malaria-day/2025
4. Viện Sốt Rét - Ký Sinh Trùng - Côn Trùng TP. Hồ Chí Minh. (n.d.). Hình thành và phát triển. Truy cập 15/4/2025. https://www.impehcm.org.vn/gioi-thieu/gioi-thieu/hinh-thanh-phat-trien.html
5. Bảo hiểm xã hội Việt Nam. (n.d.). Thông tin báo chí. Truy cập 15/4/2025. https://baohiemxahoi.gov.vn/chidaodieuhanh/Pages/thong-tin-bao-chi.aspx?CateID=0&ItemID=14151
6. Báo Chính Phủ. (2024). Dồn tổng lực để về đích loại trừ bệnh sốt rét vào năm 2030. Truy cập 15/4/2025. https://baochinhphu.vn/don-tong-luc-de-ve-dich-loai-tru-benh-sot-ret-vao-nam-2030-102240423085139698.htm