Tại Việt Nam, theo ước tính của Tổ chức Y tế thế giới, sử dụng thuốc lá gây ra hơn 100.000 ca tử vong mỗi năm. Trong đó 84.500 người tử vong do các bệnh liên quan đến hút thuốc chủ động và 18.800 người tử vong do các bệnh liên quan đến hút thuốc thụ động.1 Việc sử dụng thuốc lá đang gây ra gánh nặng nghiêm trọng và ngày càng gia tăng về bệnh tật và tử vong sớm, cũng như chi phí y tế.
Tổ chức Y tế Thế giới nhấn mạnh: Ngày Thế giới Không Thuốc lá năm 2025 là dịp để phơi bày các cách thức mà các tập đoàn thuốc lá trên thế giới sử dụng để quảng bá, tiếp thị các sản phẩm gây nghiện cũng như chỉ rõ các chiêu thức quảng cáo sai sự thật, lừa dối mọi người, làm cho các sản phẩm thuốc lá trở nên hấp dẫn hơn, đặc biệt là đối với trẻ em và thanh thiếu niên.
Một số tuyên bố của các tập đoàn sản xuất thuốc lá gây hiểu lầm và SỰ THẬT:
STT |
Tuyên bố |
SỰ THẬT |
1 |
“Ngành công nghiệp thuốc lá đóng góp cho nghiên cứu khoa học về tác hại của thuốc lá để bảo vệ sức khoẻ cộng đồng” |
Ngành công nghiệp thuốc lá có lịch sử lâu đời trong việc tạo ra các tranh luận về hút thuốc và sức khỏe để bác bỏ hoặc làm giảm giá trị của các nghiên cứu khoa học về tác hại của thuốc lá. |
2 |
“Các công ty thuốc lá đang tuân thủ các quy định cấm quảng cáo, tiếp thị sản phẩm”
|
Các tập đoàn thuốc lá vẫn sử dụng nhiều chiến lược quảng bá tinh vi, tập trung vào nhóm thanh thiếu niên, phụ nữ và trẻ em gái qua các phương tiện truyền thông hiện đại, người có sức ảnh hưởng, tài trợ thể thao như đua xe, bóng đá... nhằm thu hút người dùng mới, đặc biệt là giới trẻ |
3 |
“Ngành công nghiệp thuốc lá đã thực hiện trách nhiệm xã hội (CSR) của doanh nghiệp và mang lại hiệu quả cho cộng đồng”
|
Ngành công nghiệp thuốc lá thực hiện trách nhiệm xã hội (CSR) với mục đích gây dựng hình ảnh để quảng bá, nhằm che đậy các tác động tiêu cực, bình thường hoá sản phẩm gây nghiện để thu hút người sử dụng. |
4 |
“Ủng hộ Chính phủ các nước trong phòng chống tác hại thuốc lá”
|
Trên thế giới, ngành công nghiệp thuốc lá có lịch sử lâu dài về việc thực hiện hành động pháp lý chống lại hoạt động PCTH thuốc lá. |
5 |
“Thuốc lá nung nóng (IQOS) chỉ dành cho người lớn và giúp cai nghiện thuốc lá điếu thông thường” |
Thuốc lá nung nóng không được chứng minh giúp cai nghiện, thậm chí nhiều người dùng vẫn tiếp tục hút thuốc lá điếu song song. |
6 |
“Thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng là sản phẩm "giảm hại"” |
WHO và nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vẫn chứa nicotine – chất gây nghiện cao – cùng nhiều hóa chất độc hại khác có thể gây bệnh tim, phổi và ung thư. Các sản phẩm này không phải là lựa chọn an toàn và vẫn gây nghiện, đặc biệt nguy hiểm với người trẻ tuổi |
Tổng hợp và biên soạn: Ths.BS Lê Minh Đạt (email: lmd@vpha.org.vn)
____________________________________________________________
Tài liệu tham khảo:
1. World Health Organization. Viet Nam should seize historic opportunity to curb tobacco harm and to support economic growth, says WHO. Accessed May28, 2025. https://www.who.int/vietnam/news/detail/09-05-2025-viet-nam-should-seize-historic-opportunity-to-curb-tobacco-harm-and-to-support-economic-growth--says-who