1. Sơ lược về Bệnh Tay chân miệng
Bệnh tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm do vi rút đường ruột gây ra, lây từ người sang người chủ yếu theo đường tiêu hóa, dễ gây thành dịch. Bệnh xảy ra quanh năm và gặp ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi. Tác nhân gây bệnh thường gặp là Coxsackie virus A6, A10, A16 và Enterovirus 71 (EV71).1
Biểu hiện chính là tổn thương da, niêm mạc dưới dạng phỏng nước ở các vị trí đặc biệt như niêm mạc miệng, lòng bàn tay, lòng bàn chân, mông, gối.
2. Lịch sử bệnh Tay chân miệng
- Phát hiện đầu tiên: Bệnh tay chân miệng được mô tả lần đầu tiên tại Toronto, Canada và NewZealand vào năm 1957. Căn bệnh này được đặt tên là bệnh tay, chân miệng sau khi một đợt bùng phát tương tự xảy ra ở Hoa Kỳ vào năm 1959.2
- Phân lập Enterovirus 71: Năm 1990, ở California: EV71 lần đầu tiên được phân lập ở một trẻ chết vì viêm não.3
Hình 1. Dịch bệnh Tay chân miệng xảy ra trên toàn thế giới (quốc gia và năm). Màu đỏ biểu thị các đợt bùng phát HFMD liên quan đến hơn 10.000 ca bệnh và màu xanh biểu thị nhiễm virus coxsackie A6 (CV-A6), một trong những tác nhân gây bệnh HFMD phổ biến nhất trong những năm gần đây.2
3. Tình hình bệnh tay chân miệng tại Việt Nam:
Tại Việt Nam, bệnh Tay chân miệng gặp rải rác quanh năm ở hầu hết các địa phương trong cả nước. Số ca mắc ghi nhận tại các tỉnh phía Nam thường cao hơn, tập trung từ tháng 3 đến tháng 5 và từ tháng 9 đến tháng 12.3
Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) thành phố Hà Nội, trong tuần từ ngày 9 - 16/5, toàn thành phố ghi nhận 254 ca mắc tay chân miệng tại 28 quận, huyện, thị xã – giảm 59 ca so với tuần trước. Các địa phương có nhiều ca gồm: Nam Từ Liêm (27), Mê Linh (20), Hoàng Mai (18), Sóc Sơn (17), Chương Mỹ và Hà Đông (cùng 16 ca), Hai Bà Trưng và Thanh Trì (cùng 14 ca). Cộng dồn từ đầu năm, toàn thành phố ghi nhận 2.277 ca tay chân miệng, cao gần gấp đôi so với cùng kỳ năm 2024 (1.247 ca).4
Tổng hợp và biên soạn: Ths.BS Lê Minh Đạt (email: lmd@vpha.org.vn)
_______________________________________________________
Tài liệu tham khảo:
1. Quyết định số 292/QĐ-BYT ban hành ngày 06 tháng 02 năm 2024 về việc ban hành hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh Tay chân miệng (2024).
2. Xiaobo Lei, Sheng Cui, Zhendong Zhao, Jianwei Wang. Etiology, pathogenesis, antivirals and vaccines of hand, foot, and mouth disease. National Science Review. 2015;2(3):268-284. doi:10.1093/nsr/nwv038
3. Bộ môn Dịch tễ học. Dịch tễ học bệnh Tay chân miệng. Giáo trình Dịch tễ học một số bệnh phổ biến. Nhà xuất bản Y học; 2019:130-139.
4. Đài truyền hình Việt Nam (VTV). Hà Nội: Gần 2.300 ca tay chân miệng, hơn 2.600 ca sởi từ đầu năm 2025. Accessed June06, 2025. https://vtv.vn/suc-khoe/ha-noi-gan-2300-ca-tay-chan-mieng-hon-2600-ca-soi-tu-dau-nam-2025-20250519102054195.htm